matematika Archives - Page 2 of 33

Matematika Matematikari batek n2 + 1 segidaren faktore lehen handienen hazkuntza frogatu du, batuketaren eta biderketaren arteko harreman konplexua argitzeko. Hamar urte baino gehiagoko lana izan da, eta kurba eliptikoak eta Shimuraren kurbak erabiliz lortu du emaitza Héctor Pastén matematikariak […]

Azken azaroko goiz batean, Héctor Pastén matematikariak azkenean lortu zuen hamarkada bat baino gehiagoz lantzen aritu den problema ebaztea. Horretarako, oso ezaguna den produktibitate trikimailu bat erabili zuen: prokrastinazioa. Santiagoko (Txile) Pontificia Universidad Católica unibertsitateko zenbakien teoriaren klaserako azken azterketa […]

Osasuna UPV/EHUko Gureiker taldeak YouTubeko bularreko minbiziari buruzko 1.247 bideo aztertu ditu, komunitate mediko eta pertsonaleko esperientzien eragina aztertzeko. Bi komunitate nagusi identifikatu dituzte: erakunde medikoak eta esperientzia pertsonalak partekatzen dituzten erabiltzaileak. Istorio pertsonalek, tratamenduak eta itxaropenak deskribatuz, laguntza eta […]

Segida matematikoak arau bat jarraitzen duten zenbaki multzoak dira. Adibiderik ezagunena Fibonacci-ren segida da. Fibonacci-ren segida era honetan definitzen da: a0=1 eta a1=1 badira, orduan bat baino hertsiki handiagoa den edozein n-rako, an=an-1+an-2 izango da. Segida hori untxi kopurua aztertzeko […]

Fisika Karbono dioxidoak (CO₂) beroari eusteko duen eraginkortasuna bere egitura kuantikoari esker da. Harvardeko ikertzaileek aurkitu dute CO₂ molekulen bi mugimendu (hula-hoop eta luzatze-malguki modukoak) elkarrekin nahasten direla Fermiren erresonantzia deritzon fenomenoaren bidez. Horri esker, CO₂-ak argi infragorria modu bereziki […]

Kondairak dioenaren arabera, Indiako tenplu batean hiru zutoin luze zeuden eta zutoinetako batean 64 disko zeuden ordenatuta, handiena behean eta txikiena goian zeudelarik (hau da, ezin zen egon disko txikiago bat handiago baten gainean). Bertako monjeak diskoak beste zutoin batera […]

Kontu horretan garrantzitsuena izan zen XX. mendeko 40ko hamarkadan, alde batera utzita lehen bonba atomikoaren sorrera finantzatzea eragin zuten inguruabar zientifiko, politiko eta belikoak, halako tresna bat garatzeko beharrezkoak ziren kalkuluak ez zirela hutsalak, ezta gutxiagorik ere. Batez ere mekanismoaren […]

Matematika Bigarren Mundu Gerran, Jean Leray matematikaria, gerrako presoa, topologian ikertzen ari zela, matematika modernoen ideia iraultzaileenetako bat sortu zuen: “sorta” kontzeptua. Sortak, Alexander Grothendieckek 1950eko eta 1960ko hamarkadetan geometria aljebraikoan sartutakoak, egitura konplexuak dira, beste objektu matematiko batzuen gainean […]

Vera Martha 1929ko abuztuaren 22an jaio zen Buenos Airesen, Argentinan. Alejandro Winitzky eta Rosa Schajnovidzeren alaba zen. Goi-mailako ikasketak hasi zituen Buenos Aireseko Unibertsitateko Zientzia Zehatzen eta Natura Zientzien Fakultatean, 1947an. Julio Rey Pastor (1888-1962) zen orduko Matematika Saileko burua […]

Matematikari aurpegia jartzea ez da soilik matematikari handien emaitza garrantzitsuenak ezagutzea, baizik eta baita haiek testuinguruan kokatzea ere. Hori da Matematikako eta informatikako aparteko istorioak komikian (2019) liburuak egiten duena. Historiaren azalpen labur honetan, besteak beste Arkimedes, Eratostenes, Girolamo Cardano […]